Warzywa i owoce

LINKI TEMATÓW  👉  Jakich warzyw i owoców unikać zimą?    Jak przygotować warzywa?    Leśne skarby    Mycie warzyw i owoców    Nowalijki    Owoce - właściwości    Warzywa antyrakowe    Warzywa - właściwości   

---

Mycie warzyw i owoców

Najwięcej korzyści przynoszą owoce i warzywa jedzone na surowo. Jednak przed spożyciem trzeba je odpowiednio umyć w celu usunięcia zanieczyszczeń i środków chemicznych stosowanych w uprawach. Warzywa korzeniowe należy najpierw opłukać w wodzie z ziemi. Dokładniejsze płukanie - warzywa i owoce moczymy w wodzie z solą morską lub sokiem z cytryny przez 10 minut, a następnie płuczemy je pod bieżącą wodą.

Inny sposób na pozbycie się chemikaliów z powierzchni warzyw to płukanie ich w wodzie o odczynie kwaśnym przez 3 minuty (1 litr wody i pół szklanki octu winnego, jabłkowego lub do wody dodać 2 łyżki kwasku cytrynowego). Następnie warzywa w wodzie o odczynie alkaicznym (1 litr wody i 1 czubata łyżka sody kuchennej) płukamy przez kolejne 3 minuty. Po tym zabiegu owoce i warzywa płuczemy w wodzie.
To tak teoretycznie, bo kto poświęci tyle czasu, żeby zjeść, np. jabłko. Nie należy trzymać rozdrobnionych warzyw i owoców w wodzie!!! Z kapusty i sałaty wyrzucamy pierwsze liście, bowiem na nich osadza się najwięcej środków chemicznych. Jedzmy owoce zamiast słodyczy i ciast, dlatego stawiajmy je na widoku.
Owoce i warzywa należy odpowiednio przechowywać. Świeże można chłodzić, ale banany i pomidory raczej źle to znoszą.
Do góry🔺

---

Jak przygotować warzywa do spożycia?

Dokładne przygotowanie warzyw i owoców przyczyni się do mniejszej utraty cennych składników: witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Podczas przygotowania i obróbki traci się część cennych właściwości produktów. Zaletą obróbki termicznej jest wyeliminowanie wielu zagrożeń (szkodliwe mikroorganizmy, bakterie chorobotwórcze np. Salmonella, która ginie w wysokiej temperaturze).
Wiele warzywa i owoców jest jadalnych na surowo i dlatego najlepiej je spożywać jak najmniej przetworzone oraz świeże. Szczególnie w przypadku warzyw wrażliwych na wysoką temperaturę. Podczas gotowania zmniejsza się wartość odżywcza. Pewnym rozwiązaniem jest blanszowanie delikatnych produktów, które polega na zanurzeniu ich na kilkanaście sekund we wrzątku, a następnie ich szybkim schłodzeniu poprzez zanurzenie w zimnej wodzie. Ten zabieg wykonuje się tylko na delikatnych owocach oraz warzywach.
Długotrwałe gotowanie zwiększa indeks glikemiczny wielu warzyw i owoców. Dlatego gotujmy je możliwie w jak najkrótszym czasie. Dłuższe przechowywanie również powoduje utratę witamin.

Porady, jak ograniczyć utratę witamin i innych wartościowych składników warzyw oraz owoców
1.Warzywa i owoce poddajemyj obróbce tuż przed przyrządzeniem. Warzywa nie powinny przebywać w wodzie przed podaniem obróbce cieplnej (termicznej) dłużej niż przez 5 minut. Tuż przed obróbką cieplną krojmy (najlepiej w większe kawałki) i wkładamy warzywa do gotującej się wody.
2.Warzywa i owoce starte na tarce przeznaczone do spożycia na surowo tracą szybko cenne składniki, dlatego należy je wykorzystać na bieżąco. Pokrojone warzywa i owoce można skropić sokiem z cytryny, oliwą lub octem winnym - dostęp powietrza będzie ograniczony, co wpłynie na mniejszą utratę witamin.
3.Unikajmy obierania (dokładne mycie, szorowanie), bo skórką znajduje się najwięcej wartościowych składników. Jak już musimy obrać warzywa lub owoce, i to jak najcieniej. Pamiętajmy, że przed obieraniem, też należy dokładnie umyć produkty.
4.Gotujmy w małej ilości wody i w jak najkrótszym czasie. Optymalnym rozwiązaniem jest gotowanie na parze - zostanie więcej składników odżywczych. Mięso i ryby układamy na samym dole, a warzywa wyżej.
5.Zamrożone warzywa najlepiej od razu poddać obróbce cieplnej bez rozmrażania.
6.Wywar po ugotowanych warzywach możemy wykorzystać jako bazę do zup, sosów, bulionów.
Do góry🔺

---

Nowalijki

Nowalijki to młode, wiosenne warzywa uprawiane w szklarniach: cebula dymka, młoda marchewka, pietruszka - nać, ogórki, pomidory, rzodkiewki, szczypiorek, sałata.
Zawartość witamin i minerałów w uprawach szklarniowych jest zbliżona do tych uprawianych na polu. Nowalijki przeważnie mają mniej witaminy C i bioflawonoidów spowodowane brakiem światła słonecznego oraz są mniej wyraziste smakowo. Do nawożenia nowalijek używa się dużo nawozów sztucznych ze związkami azotu. Niestety rośliny pobierają tyle, ile ich im dostarczymy, a nie tyle, ile im jest potrzeba.
Stosując naturalny kompost, roślina pobiera tylko tyle związków azotu, ile potrzebuje i nawóz nie kumuluje się w korzeniach, ani w liściach.
Pomidory np. zbierane są nie dojrzałe i w specjalnej komorze pod wpływem gazu przyspieszającego dojrzewanie przygotowane są do sprzedaży. Niektóre nowalijki możemy sami wyhodować w mieszkaniu: cebula, pietruszka, rzeżucha. Nie jesteśmy w stanie rozpoznać, czy nowalijki, które zamierzamy kupić, są przenawożone, czy nie. Zjedzenie kilku listków sałaty czy pomidora nikomu nie szkodzi.
Nowalijek nie wolno trzymać w lodówce w foliowych torebkach, bo powoduje to przyspieszenie przemiany azotynów w rakotwórcze nitrozoaminy.
Do góry🔺

---

Jakich warzyw i owoców unikać zimą

Jesienią i zimą unikajmy niektórych warzyw.
Są mało wartościowe, a niekiedy nawet szkodliwe i przeważnie zagraniczne.
1. Ogórki - dojrzewają w wełnie mineralnej nasączonej sztucznymi nawozami.
2. Pomidory - bez smaku, dojrzewają w sztucznych warunkach.
3. Szpinak - lepiej zamrozić go sobie latem, dobrze wchłania szkodliwe substancje, których zimą dostarcza się im więcej.
4. Szparagi - dobre są wiosną, a zimą są łykowate, słabe w smaku.
Do góry🔺

---

Owoce - właściwości

Awokado - lekko strawny tłuszcz roślinny, białko, potas, wapń, żelazo, A, B1, B2, B6, B12, E, D, K.
Pomaga przy anemii, nadciśnieniu, przy dolegliwościach żołądkowych związanych z małą ilością wydzielanych soków trawiennych.
Jest jednym z najpożywniejszych owoców.

Grejpfrut - zawiera błonnik, flawonoidy, pektyny, kwas foliowy, terpeny, limonoidy,witaminę C.
Obniża cholesterol, poprawia trawienie. Ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe.
Sokiem z grejpfruta nie należy popijać lekarstw. Sok z białego grejpfruta spowalnia rozwój miażdżycy.

Gruszki - zawierają bor, jod, potas A, B6, C, E, K, fosfor, cynk, magnez, żelazo. Indeks glikemiczny 30.
Pozytywnie wpływają na tarczycę i na pracę mózgu. Nie stanowią dużego obciążenia dla trzustki i mogą je jeść osoby chore na cukrzycę.
Gruszki są polecane osobom, które zmagają się z zaparciami lub biegunką.

Jabłka zawierają błonnik, bor, fosfor, magnez, potas, witaminę C oraz witaminy z grupy B i PP. Zmiejszają powstawanie siniaków oraz prawdopodobieństwo zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów. Pomagają chronić przed skutkami "złego" cholesterolu.
Poprawiają trawienie, stan płuc, wygląd włosów i paznokci, wspomaga budowę kości. Maseczka z jabłka oczyszcza i regeneruje cerę.

Jagody leśne - jagody mają pozytywny wpływ na wzrok. Zawierają witaminy A, B, C, E, PP, błonnik, fosfor, selen, cynk, miedź, mangan, potas, sód, żelazo.
Jagody zawierają dużo antyoksydantów w tym mirtylinę antyutleniacz odpowiedzialny również za uelastycznianie naczyń krwionośnych.
Błonnik zawarty w jagodach pomaga w usuwaniu cholesterolu z organizmu. Suszone owoce jagód mają działanie przeciwbiegunkowe oraz przeciwpasożytnicze.

Maliny i porzeczki
Zawierają fosfor, potas, wapń, żelazo, cynk, beta-karoten, witaminy C, B, B1, B2, B6, E, P i PP.
Pomagają w trawieniu. Indeks glikemiczny malin (25) - owoce te polecane są osobom chorującym na cukrzycę. Antocyjany obniżają poziom glukozy we krwi po posiłkach bogatych w skrobię.
Posiadają właściwości antyrakowe. Owoce i liście malin są dobrym środkiem przeciwgorączkowym.

Truskawki
Mają mało kalorii. Witaminy A, B6, C, E, K, kwas foliowy, niacyna, tiamina, ryboflawina. Cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń, żelazo. Flawonoidy (antocyjany, katechiny, kwercetyna oraz kemferol).
Zalecane reumatykom, przy schorzeniach wątroby i nerek – są moczopędne. Pomagają sercu obniżając poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze krwi. Niski indeks glikemiczny (IG=40)to dobre właściwości dla osób z cukrzycą.
Truskawki pomagają neutralizować rakotwórcze działanie nitrozoamin.
Jedyny minus - w 98% przebadanych truskawek wykryto obecność co najmniej jednego pestycydu.

Śliwki węgierki
Zawierają witaminy z grupy B, żelazo oraz błonnik. Mają działanie kwasotwórcze (obniżają poziom pH).
Mają korzystny wpływ na cerę, włosy oraz wzrok. Chronią przed anemią, nowotworami, chorobami serca.
Suszone śliwki i sok śliwkowy pomagają przy zaparciach.

Winogron
Zawierają witaminy A, witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6 i B9) C, E, K, cynk, fluor, fosfor, jod, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Flawonoidy, taniny, kwercetyna, kwasy fenolowe, galokatechiny, epigalokatechiny, resweratrol.
Są bogate w polifenole - to silne antyoksydanty, które wpływają pozytywnie na pracę układu krążenia, wzmacniają serce, chronią przed zmianami nowotworowymi. Znajdziemy je czosnku, nasionach roślin strączkowych, herbacie.
Resweratrol - zapobiega tworzeniu się blaszek miażdżycowych. Działa ochronnie, przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie. Dobrze wpływa na zdrowie cukrzyków, regulując poziom glukozy we krwi.
Do góry🔺

---

Warzywa antyrakowe
Wg naukowych badań spożywanie warzyw ogranicza zapadanie na choroby nowotworowe. Zalecają pięć porcji warzyw na dzień, a przeciętny Polak zjada najwyżej dwie. Warzywa są źródłem witamin, kwasów organicznych, błonnika, pektyn, substancji mineralnych.
Większość zawiera antyoksydanty (przeciwutleniacze). Warzywa neutralizują powstające w procesie trawienia kwasy (nadmiar kwasów przyja różnym chorobom). Warzywa mają mało kalorii.
Flawonoidy zawarte w warzywach chronią nasze komórki przed uszkodzeniem. Np. sulforafan i indole maja takie właściwości, których najwięcej posiadają: brokuły, brukselka, kalafior, kapusta pekińska, pomidory.

---

Warzywa właściwości wybranych warzyw

Arbuz
Fosfor, żelazo, potas, magnez, kwas foliowy, beta-karoten, B2, B6, C.
Pomaga przy chorobach wątroby, dróg żółciowych, nadciśnieniu, reumatyzmie. Mogą je spożywać osoby zagrożone cukrzycą.
Im bardziej czerwony, tym więcej w nim likopenu, który ma właściowści chroniące przed rakiem i chorobami serca.

Bób
Witamina B12, białko, błonnik, fosfor, magnez, żelazo, kwas foliowy.
Lewodopa - wspomaga leczenie choroby Parkinsona. Może zastępować mięso, jajka w diecie wegan i wegetarian. Oczyszcza jelita z toksyn, normuje stężenie glukozy we krwi.
Obniża cisnienie krwi, poprawia pamięć i koncentrację, poprawia działanie układu nerwowego.

Brokuły
Posiada witaminę K, która korzystnie wpływają na stan kości, wspomagając proces produkcji tkanki kostnej.

Buraczki czerwone
Witamina C, magnez, potas, wapń, żelazo, kwas foliowy.
Mają dobry wpływ na serce, dla kobiet w ciąży, zapobieganie anemii, silny przeciwutleniacz.
Opóźniają proces starzenia i wzmacniają odporność.

Cebula
Witaminy: A, C, B1, B2, cynk, fosfór,potas, wapń, żelazo, błonnik, cukier gronowy, olejki eteryczne, kwas foliowy.
Niszczy drobnoustroje, bakterie, wirusy oraz pobudza trawienie, ochrania błonę śluzową i jelita. Obniża ciśnienie i zły cholesterol, a podwyższa poziom dobrego cholesterolu. Rozcieńcza krew, chroniąc przed zwapnieniem żył. Pomaga leczyć infekcje.
Pół cebuli dziennie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka żołądka. Cynk wzmacnia tkankę łączną, i zwiększa ochotę na seks. Olejki musztardowe poprawiają apetyt. Mikroelementy wzmacniają ścianki naczyń krwionośnych.

Czosnek
Posiada allicynę, która powstaje z alliiny, s-allicysteinę, związki siarki, białko, witaminy: A, B1, B2, B6, C (duże ilości), PP, fosfor, magnez, potas, sód, wapń, żelazo, węglowodany, błonnik.
Pomaga przy przeziębieniach (działa jak łagodny antybiotyk), poprawia odporność, jest bakteriobójczy, zwalcza wirusy, chroni przed wolnymi rodnikami, zapobiega hiperglikemii, pomaga utrzymywać odpowiedni poziom cholesterolu, może ograniczać rozwój komórek rakowych. Pomaga obniżać nadciśnienie o ok. 10% i zapobiega jego powstawniu. Działa na paciorkowce i gronkowce.
Mocny zapach czosnku zawarty jest w olejkach lotnych. W dużych dawkach czosnek jest niebezpieczny dla zdrowia, dlatego dzienna dawka to 1-2 ząbki. Ma działanie podobne do aspiryny. Łagodzi zgagę, zwalcza katar. Zapach tuszuje natka, mleko, pokrzywa, ruta, jabłko.
Do góry🔺

---

Leśne skarby

Borówki czerwone
Borówki czerwone - można zbierać od lipca do sierpnia. Mają gorzkawo-kwaskowaty smak, zawierają dużo witamin, kwasów organicznych (jabłkowy, benzoesowy), garbników, pektyn oraz duzo magnezu. Sok lub dżem z dodatkiem wody lub słabej herbaty obniża gorączkę.
Jednak w lecznictwie większe znaczenie niż owoce mają liście borówki. Zawierają one arbutynę, która działa moczopędnie i odkażająco na drogi moczowe. Dlatego liście borówki stosuje się w stanach zapalnych nerek, miedniczek nerkowych, pęcherza oraz przy bolesnym oddawaniu moczu.
Arbutyna przyspiesza usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, wzmacnia ścianki drobnych naczyń krwionośnych i jelit. Wiąże toksyny bakteryjne, dlatego liście borówki stosuje się przy nieżytach żołądka i jelit, przy wzdęciach oraz biegunkach.
Odwar z liści borówki - 1,5 łyżki liści borówki czerwonej zalać szklanką wody i gotowac przez dwie minuty. Odcedzic i pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Jagody czarne

Dojrzewają w lipcu, zawierają dużo cukrów, garbników, enzymów (działane podobne do penicyliny), pektyn, kwasy organiczne, sole mineralne, mangan, potas, siarkę, wapń, żelazo oraz witaminy (A, B1, P, PP). Suszone owoce skutecznie pomagają przy przewlekłych biegunkach.
Czarne jagody działają odkwaszająco i bakteriobójczo (mogą nawet zniszczyć gronkowce i paciorkowce) oraz przeciwzapalnie i przeciwkrwotocznie.
Pomagają w zwalczaniu glist i owsików oraz przy problemach ze wzrokiem. Również liście jagody czarnej zbierane pod koniec owocowania mają działanie przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, a dzięki inozytu obniżają poziom cukru we krwi.

Jeżyny

Dojrzewają pod koniec lata i na początku jesieni. Zawierają cukry, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, magnez, potas oraz witaminy A, B i C. Regulują trawienie, wzmacniają organizm, dobrze wpływają na czerwone krwinki, pomagają przy kłopotach z widzeniem po zmroku.
Liście zbieramy zanim dojrzeją owoce i suszymy je. Zawierają dużo garbników i są polecane przy chorobach skóry (liszaje, wypryski, ropiejące rany). Również stosuje się je przy przeziębieniach, chorobach żołądka i jelit.
Odwar z liści jeżyny - łyżkę suszonych liści zalewamy szklanką wody i gotujemy przez ok.5 minut. Ostudzony płyn przecedzić, podzielić na 3 porcje i pić między posiłkami. Zewnętrznie stosować do okładów w chorobach skóry.

Poziomki

Dojrzewają w czerwcu i lipcu. Suszone owoce poziomki zawierają prowiatminy A i witaminy C, które wzmacniają organizm.
Zawarty w nich kwas chinowy pomaga w usuwaniu kwasu moczowego, co zapobiega powstawaniou kamieni nerkowych.
Z liści poziomek sporządza się odwar, który działa moczopędnie, przeciwbiegunkowo i przeciwdziała miażdżycy oraz pomaga przy chorobach skóry.
Odwar z liści poziomek - łyżkę świeżych, rozdrobnionych liści lub suszonych zalać szklanką wody i gotować ok. 3 minut. Odstwaić na 10 minut, odcedzić i pić po pół szklanki 3 razy dziennie.

Maliny

Owocują od połowy lipca. Syrop ze świeżych owoców lub napar z suszonych powoduje obfite pocenie się i dlatego wykotrzystuje się go w leczeniu przeziębień, grypy.
W medycenie ludowej zalecano przy bólach żołądka oraz jako środek regulujący trawienie.
Również właściwości lecznicze maja także liście malin, które zawierają garbniki, flawonoidy i kwasy organiczne działające przeciwzapalnie i ściągająco. Pomagają przy wzdęciach, niezycie żołądka i jelit.

Owoce jałowca

Suszone owoce jałowca stosujemy do przyprawiania dziczyzny i jako przyprawy do kiszenia kapusty. Owoce jałowca zawierają olejki, flawonoidy, garbniki oraz kwasy organiczne, które zmniejszają dolegliwości żołądkowe.
Olejek z jałowca – stosowany w aromaterapii, kosmetyce oraz medycynie. Owoce jałowca wspomagają leczenie kamicy moczowej i niewydolności wątroby.

Bez czarny

Jako dodatek w kuchni - suszone owoce i kwiaty. Zbieramy dojrzałe owoce bzu i przygotowujemy z nich soki, dżemy, a z kwiatów robimy syrop. Z bzu czarnego robimy też nalewki.
Suszony kwiat bzu ma właściwości przeciwgorączkowe, wykrztuśne, napotne.
Surowe owoce zawierają sambunigrynę, która jest trująca i zanika po obróbce termicznej.
Do góry🔺

---