Smardze, „polskie trufle”

Zbliża się sezon na smardze („polskie trufle”).

Od 2014 roku objęty jest częściową ochroną. Zbieranie smardzów dopuszczalne jest w ogrodach, szkółkach leśnych, na prywatnych działkach, polach uprawnych, parkach. Zbieranie tych grzybów w lasach państwowych jest zakazane i można dostać za to mandat.
Smardz jadalny oprócz Antarktydy występuje na wszystkich kontynentach. Na terenie Polski, smardze jadalne raczej nie wysypują obficie (grzyby te występują sporadycznie) i trudno je znaleźć w naszych lasach.

Szukajmy te grzyby w pobliżu topoli, jesionów, drzew owocowych (ogrodach i sadach), na terenach podmokłych, łąkach oraz w lasach nad rzekami i potokami.
Smardz — grzyb jadalny o stożkowatej, owalnej lub okrągłej główce (kapeluszu, który wewnątrz jest pusty) o wysokości od 3 cm do 10 cm oraz o średnicy ok. 7 cm. Kapelusze smardza jadalnego mogą być beżowe, czarne, szare lub jasnobrązowe.

Posiadają trzon o długości od 2 do 6 cm i 2–4 cm średnicy, barwy białej, kremowej, jasnobrązowej lub żółtej. Trzon w środku jest pusty, o powierzchni chropowatej ewentualnie ziarnistej. Podstawa trzonu dorosłych grzybów jest rozszerzona i pofałdowana, przybiera kształt cylindryczno-pękaty.
Są to grzyby o zjawiskowym wyglądzie z nieregularnymi komorami wyglądające jak plaster miodu. Między tymi nieregularnymi fałdkami znajdują się żeberkowate przegródki.
Miąższ ma białawy, kruchy o woskowatej konsystencji i korzennym zapachu oraz łagodnym smaku. Smardze bogate są w wysoki poziom witaminy D, cynku, fosforu, manganu, miedzi i żelaza.

Posiadają w liczne aminokwasy, a niektóre substancje występujące w smardzu jadalnym mają działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, a nawet odchudzające (grzyb niskokaloryczny – 100 g smardzów to 30 kcal).
Podobno mają właściwości wspomagające pamięć, wzrok, poprawiające nastrój oraz działają przeciwzapalnie. Owocniki są jadalne, smaczne i można je suszyć. Surowe są dla człowieka toksyczne.
Po obróbce termicznej toksyczne związki zniszczone i grzyb staje się jadalny. Grzyby te rzadko są podawane jako osobna potrawa, raczej dodawane są jako aromatyczny dodatek.

Smardze nie są zalecane przy chorobach nerek, układu pokarmowego, wątroby oraz dla dzieci i kobiet w ciąży.
Najczęściej w Polsce smardze występują na przełomie kwietnia i maja (grzyb wiosenny), ale przy dzisiejszych anomaliach pogodowych mogą wystąpić wcześniej.
Smardz jadalny na podstawie fotografii (bo nigdy go nie znalazłem) wg mnie jest grzybem o pięknym wyglądzie. Uwaga — można je pomylić ze śmiertelnie trującą piestrzenicą kasztanowatą (te często widziałem).