poniedzia艂ek, 24 stycznia 2022

Toksyczne minera艂y

Minera艂y te by艂y stosowane do produkcji r贸偶nych przedmiot贸w. Jednak ze wzgl臋du na du偶膮 szkodliwo艣膰 dla organizmu, cz臋艣膰 z nich zosta艂a wycofana z przemys艂u.

Arsenopiryt
Arsenopiryt - minera艂 z gromady siarkosoli, g艂贸wnym sk艂adnikiem jest siarczek 偶elazowo-arsenowy. Minera艂 jest do艣膰 cz臋sto spotykanym minera艂em niebezpiecznym dla zdrowia i 艣rodowiska ze wzgl臋du na arsen. Sporadycznie mo偶e zawiera膰 艣ladowe ilo艣ci z艂ota lub kobaltu. Jest kruchy i nieprzezroczysty, uderzany metalowym przedmiotem lub twardymi od艂amkami ska艂 w minera艂 m艂otkiem powoduje powstawanie iskier, o czosnkowym zapachu arszeniku. JJ Harrison (https://www.jjharrison.com.au/), CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Aurypigment
Aurypigment jest minera艂em siarczkowym, jednak bardzo rzadkim o pi臋knej pomara艅czowo-偶贸艂tej barwie. Jest bardzo rzadkim minera艂em, kt贸ry powstaje w wyniku proces贸w hydrotermalnych niskich temperatur, cz臋艣ciej jako produkt wyziew贸w magmy wulkanicznej. Wyst臋puje w hydrotermalnych otworach wentylacyjnych i gor膮cych 藕r贸d艂ach. Jest silnie toksyczny i mo偶e doprowadzi膰 do zatrucia arszenikiem. Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

antymonit
Antymonit - to toksyczny minera艂 siarczku antymonu, tworzy ponad 100 r贸偶nych form kryszta艂贸w. Niegdy艣 by艂 tak偶e u偶ywany nawet do wyrobu sztu膰c贸w. Korzystanie z nich powoddowa艂o zatrucie antymonem.
Stosowany do produkcji r贸偶nych stop贸w, farb, w przemy艣le gumowym, przemy艣le szklarskim, tekstylnym, szklarskim, ceramicznym, w medycynie, u偶ywany jest do wyrobu kosmetyk贸w przyciemniaj膮cych brwi i rz臋sy.
Minera艂 cenny dla kolekcjoner贸w.
Fotografia antymonit Ivar Leidus, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Chalkantyt
Chalkantyt - pi臋ciowodny siarczan miedzi wyst臋puje naturalnie jako minera艂 chalkantyt, tworzy kryszta艂y o pi臋knym niebieskim kolorze, jest kruchy i przezroczysty. Bezwodny siarczan miedzi jest bia艂y, rozpuszczalny w wodzie. Zawarta w nim mied藕 jest silnie toksyczna. Stosuje si臋 go m.in jako fungicyd do konserwacji drewna. Chalkantyt powstaje naturalnie w kopalniach miedzi, mo偶na go r贸wnie偶 wyhodowa膰.
Fotografia Ra'ike (see also: de:Benutzer:Ra'ike), CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons.

cynober
Cynober, cynabaryt – jest to rzadki minera艂 z gromady siarczk贸w sk艂adaj膮cy si臋 z siarczku rt臋ci i jest najcz臋艣ciej eksploatowan膮 rud膮 rt臋ci. Po utenieniu cynober wytwarza jej du偶e ilo艣ci rt臋ci metylowej oraz dimetylowej, kt贸re s膮 bardzo toksyczne i powoduj膮 nieodwracalne szkody dla uk艂adu nerwowego. Niewielkie ilo艣ci mog膮 byc 艣miertelne. Z cynobru wyrabiano pigment o odcieniu czerwonym wpadaj膮cym w pomara艅czowy, s艂u偶y do produkcji farb. Ma du偶e znaczenie kolekcjonerskie, czasami wykorzystywany jest do wyrobu bi偶uterii oraz do techniki pomiarowej. No machine-readable author provided. Alberto Salguero assumed (based on copyright claims)., CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

galena
Galena jest rud膮 o艂owiu i rakotw贸rczy, ale musia艂by si臋 zbiera膰 w organizmie przez kilkana艣cie lat, 偶eby 藕le wp艂yn膮膰 na zdrowie oraz powoduje ci臋偶kie wady u potomstwa. O艂贸w jest elastyczny, ale zawarto艣膰 siarki w galenie powoduje, 偶e minera艂 staje si臋 kruchy. Galena ma du偶e znaczenie kolekcjonerskie.
Fotografia Ivar Leidus, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Hutchinsonit
Hutchinsonit jest minera艂em siarczkowym, kt贸ry zawiera arsen, o艂贸w oraz tal. Wyst臋puje rzadko, jest 艣miertelnie truj膮cy ze wzgl臋du na w/w substancje. Tal przyczynia si臋 do wypadania w艂os贸w, ci臋偶kich schorze艅, a nawet 艣mierci.

Ribeckit
Ribeckit to minera艂 z gromady krzemian贸w, zaliczany do grupy amfiboli. Nale偶y do grupy minera艂贸w rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niekt贸rych rejonach Ziemi. Odmiana w艂贸knista nazywana jest krokidolitem lub azbestem krokidolitowym, o mocnych, ognioodpornych w艂a艣ciwo艣ciach by艂 wykorzystywany do produkcji azbestu.

Torbernit
Torbernit minera艂 z gromady fosforan贸w jest bardzo niebezpieczny. Jest pi臋knej barwy intensywno trawiasto lub szmaragdowozielon膮, jest kruchy. Sk艂ada si臋 z uwodnionej, zielonej miedzi, fosforanu i uranu. Cz臋sto wyst臋puje w granitach zawieraj膮cych uran, jest promieniotw贸rczy (przechowywa膰 w o艂owianym pojemniku). W naturalny spos贸b uwalnia radon i mo偶e powodowa膰 raka p艂uc. Stanowi wa偶n膮 rud臋 uranu, ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie. Foto
Didier Descouens, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Brak komentarzy:

Prze艣lij komentarz